“The sea, once it casts it’s spell, holds one in it’s net of wonder forever – Jacques Ives Cousteau”
Duiken in Nederland. Ik hoor je denken. Wat? Waar? Is daar iets? Ja, we hebben een heerlijke erwtensoep zoals we het noemen. Koud, donker, groen water vol algen en dus leven. Er is zelfs een vrij grote duikgemeenschap. Meestal Nederlanders en Belgen, soms zelfs een paar Duitsers. En ik. Hoe komt dat?
Ooit, lang geleden, was ik op reis in Oost-Afrika. In Malawi om precies te zijn. Hier vertelde iemand me dat het goedkoop was om mijn PADI-brevet te halen. Ik deed mijn opleiding in het grote Malawimeer en logde een paar weken later een enkele duiken bij Zanzibar. En dat was het. Jaren later, bij de Poor Knight Islands in Nieuw Zeeland, ging ik weer duiken. Nadat ik bijna in paniek was geraakt, besefte ik dat ik zonder oefening geen plezier zou beleven aan het duiken. Dus besloot ik dicht bij huis in een zandkuil mijn advanced brevet te halen en ik werd besmet door het scuba-virus. Ik stond versteld van de vele levensvormen die ik onder water aantrof, zelfs met het meestal slechte zicht in de Nederlandse wateren. Ik bleef duiken, werd Dive Master, volgde enkele biologiecursussen en begon zo veel mogelijk te duiken. Ik genoot ervan hoewel duiken in Nederland niet gemakkelijk is. Soms was het water zo troebel dat ik mijn buddy kwijtraakte of het was erg koud of het weer was te slecht om veilig de wateren in te gaan. Uiteindelijk heb ik honderden duiken in deze wateren gemaakt en er zijn hier absoluut mooie plekken om te duiken, elk met hun specifieke levensvormen.
Zoet water
Nederland heeft veel meren, allemaal in principe duikbaar, maar sommige hebben speciale voorzieningen. Denk aan: toiletten, parkeerplaatsen, gemakkelijke toegang tot de wal, steigers en soms ladders, maar vooral eten en drinken. Ik heb gedoken in een aantal plassen zoals bij Oostvoorne en Vinkeveen, in de Spiegelplas en in de Geffense plas. Vooral in het voorjaar, als het water te koud is voor de algenbloei, is het zicht acceptabel en kun je veel dieren zien ontwaken. Kleine rivierkreeftjes, palingen , baars en kleine, maar ook zeer grote snoeken en zelfs een meerval. Bij de zoet water duiken gaat het niet zozeer om de flora en fauna, het gaat om wat er in het water is gedumpt. Boten, autobanden, bussen, bouwafval. Veel vervuiling, maar ook schuilplaatsen voor vissen. Het is altijd een plezier om deze plekken te verkennen. En moeilijk, want het kompas kan al het ijzer onder water niet goed aan. Navigatievaardigheden zijn belangrijk in ons land.
Grevelingenmeer
Het Grevelingenmeer is een groot watergebied net ten zuiden van Rotterdam. Vroeger was het een zijarm van de Noordzee, maar door de afdamming (Deltawerken) ter bescherming van ons land werd het in 1965 en 1971 met twee dammen afgesloten. Het grootste zoutwatermeer van Europa was geboren. Sluizen in zowel de Grevelingen- als de Brouwersdam regelen het zoutpeil. Ook al greep de mens in, de onderwaterflora en -fauna vonden hun weg om te floreren. Het is een gemakkelijke plaats om te duiken, hoewel navigatievaardigheden noodzakelijk blijven en het water troebel en donker kan zijn. De maximale diepte bij het duiken is ongeveer 30 meter, maar onder de 15-20 meter is het leven schaars. Enkele van de leuke dingen om te zien zijn enorme kreeften, krabben, allerlei kleine vissen, kwallen, anemonen, sponzen, algen en enkele naaktslakken. Heel zelden worden bruinvissen en zeehonden gezien. Op sommige plaatsen zijn kunstmatige riffen geplaatst om schuilplaatsen te creëren voor de dieren, en kunnen dus zeer interessant zijn voor duikers. Ook al moeten duikers met hun uitrusting over de dijken klimmen die het land beschermen, de duiken zijn meestal zeer de moeite waard en de faciliteiten op de duikplaatsen zijn geweldig. Een goede duik kan natuurlijk niet zonder een drankje en een hapje na de duik in een van de leuke restaurantjes in de kleine, meestal pittoreske stadjes in de omgeving.
Oosterschelde
Voor mij persoonlijk liggen de mooiste duikspots in de Oosterschelde. Weer een afgesloten zeearm van de Noordzee, afgesloten door de stormvloedkering in 1986. Hij is niet helemaal gesloten, de dam heeft sluisdeuren die het water vrij laten stromen, totdat een storm en extreem hoog water worden voorspeld en de deuren worden gesloten. De flora en fauna kunnen dus vrij rondreizen, waardoor de diversiteit iets groter is dan in het Grevelingenmeer. Zeehonden, hondshaaien en zelfs bruinvissen zijn onder water te zien, maar er is nog veel meer. In sommige gebieden zorgen grote groepen sponzen voor kleurrijke taferelen, er zijn meer dan 50 soorten zeenaaktslakken te vinden, grote groepen zeebaars en harder zwerven over de pijlers van bruggen en, mijn persoonlijke favoriet, snotolf, sepia en pijlstaartinktvissen paren en planten zich voort in het voorjaar. Elk seizoen heeft zijn actieve soorten klaar om gevonden en bewonderd te worden. Er zijn enkele hangende mosselculturen die toegankelijk zijn voor duikers. Verbazend hoe goed het zicht is rond deze grote aantallen ‘waterfilters’.
Het duiken in deze wateren is sterk afhankelijk van het seizoen, de temperatuur van het water, het weer, de getijden, de stroming en het aantal duikers. Alles kan de omstandigheden en het zicht beïnvloeden. Toen ik eenmaal wist hoe het werkte, vond ik het heerlijk om hier te duiken.
Duiken: neem niets dan foto’s mee, laat niets dan bubbels achter.